Сүүлийн үед Монголын зах зээлд нэвтрэх, үйл ажиллагаа эрхлэх сонирхолтой хэд хэдэн үйлчлүүлэгчид зөвлөгөө авахаар бидэнд хандлаа. Бид үйлчлүүлэгчтэйгээ тэдний олон улсын бизнесийн төлөвлөгөө, хөрөнгө оруулалтын талаар ярилцахад тэд Монголд өөрсдийн бизнесийг тусгайлан хөгжүүлэх сонирхолтой байна. Гэвч үүнийг хэрэгжүүлэхэд чиг баримжаа, найдвартай зөвлөгөө мэдээлэл дутмаг байгаа нь тэднийг бизнесийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлэхэд бэрхшээл үүсгэж байна.
Монголын бизнесийн талаар ойлголт авахыг хүсэж байгаа шинэ бизнес эрхлэгчид байгаа бол энэ блог танд тодорхой хэмжээгээр тусална.
Монгол Улс нь уул уурхай, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний боловсруулалтад голлон тулгуурласан аж үйлдвэрийн эдийн засгийг бий болгосон хуурай газар нутагтай орон юм. Засгийн газар эдийн засгийг олон янзаар хөгжүүлэх арга барилыг үргэлжлүүлэн судалж, дэд бүтцийн шинэ төслүүд, хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжилд анхаарлаа төвлөрүүлж, томоохон төслүүдэд дотоодын бүтээгдэхүүн, материал, тоног төхөөрөмжийг ашиглахыг эрмэлзэж байна. Эрчим хүч, түлшний импорт болон экспорт, телекомпьютер, нарны эрчим хүч, салхин тээрэм, усан цахилгаан станцын төсөл зэрэг салбаруудад Засгийн газар олон улсын хөрөнгө оруулагчдад боломж олгож байна.
Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улс 26 улстай давхар татварын гэрээтэй, “Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах, хөхүүлэн дэмжих тухай” хэлэлцээрийг 43 улстай байгуулсан.
Монгол Улсын Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулиар гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг дараах бизнесийн хэлбэрүүдээр дамжуулан үйл ажиллагаа явуулах, түүнийгээ Хуулийн этгээдийн бүртгэлийн газар бүртгүүлэхийг шаарддаг. Үүнд: хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани, төлөөлөгчийн газар эсвэл хязгаарлагдмал хариуцлагатай түншлэл байна. Хувиараа бизнес эрхлэгч нь Хуулийн этгээдийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлэх шаардлагагүй, харин татвар, нийгмийн даатгалын эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлэх ёстой.
Бизнесийг эхлүүлэхэд анхаараах, төлөвлөх шаардлагатай хууль зүйн болон үйл ажиллагааны тодорхой практик байдаг. Анхаарч үзэх эрх зүйн гол баримт бичгүүд нь компанийн дүрэм, хувьцаа эзэмшигчийн тогтоол юм. Ялангуяа компанийн дүрэм нь хувьцаа эзэмшигчдийн эзэмшилд зохицуулалт хийдэг учраас хувьцааны талаар ямар нэгэн маргаан гарвал компанийн дүрэмд үндэслэн шийдвэрлэдэг. Үүнээс гадна таны эрхлэх гэж буй бизнесийн үйл ажиллагаанд Зөвшөөрлийн тухай хуульд заасан тусгай зөвшөөрлийг авах шаардлагатай эсэх талаар судалж тодруулах нь чухал. 2022 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдөр Зөвшөөрлийн тухай хууль батлагдахаас өмнө төрийн захиргааны албан тушаалтан бизнесийн үйл ажиллагаа эрхлэх 1600 төрлийн зөвшөөрөл олгох эрхтэй байсан. Харин одоогийн хуулиар бизнес эрхлэгч, компаниудын бизнесийн үйл ажиллагаанд илүү уяан хатан, чөлөөтэй орчныг бүрдүүлэх үүднээс тусгай зөвшөөрлийг 365 болгон бууруулсан.
Бизнесээ амжилттай эхлүүлэхийн тулд дээрх зүйл нь бизнес эрхлэгчдийн анхаарах ёстой наад захын анхаарах асуудал юм.