Tag Archives: Маргаан шийдвэрлэх

Монгол дах домэйн нэрийн маргаан зохицуулалт



Posted by , ,

Саяхан манай нэг үйлчлүүлэгч монгол улсын харилцаа холбооны тухай хууль, ялангуяа домэйн нэрийн бүртгэл, маргааныг шийдвэрлэх асуудлаар зөвлөгөө авахыг хүссэн юм. Бид үйлчлүүлэгчийнхээ асуултад хууль зүйн дүн шинжилгээ хийж, Монгол дахь домэйн нэрийн зохицуулалтын талаарх үйлчлүүлэгчийн асуултад хууль зүйн зөвлөгөө өгөхийн хажуугаар энэ талаарх мэдээллийг уншигч та бүхэнд хуваалцахаар шийдлээ.

Монгол Улсын Харилцаа холбооны зохицуулах хороо (ХХЗХ) нь домэйн нэрийг бүртгэх, ашиглах журмын хэрэгжилтэд хяналт тавих чиг үүрэг бүхий Засгийн газрын эрх бүхий байгууллага юм. Монголд Датаком LLC хэмээх ганцхан компани домэйн нэрийг бүртгүүлэх эрхийг ХХЗХ-оос авсан байдаг. Датаком LLC-ийн вэбсайт нь WHOIS эзэмшигчийн мэдээллийн сантай бөгөөд сонирхогч этгээд тодорхой домэйн нэр эзэмшигчийн талаар мэдээлэлийг хайх боломжтой байдаг.

ХХЗХ нь домэйн нэрийн бүртгэгч (домэйн нэр эзэмшигч) болон гуравдагч этгээдийн хооронд үүссэн маргааныг шийдвэрлэх эрх бүхий засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг юм. 2020 онд засгийн газар “Домэйн нэр бүртгэх, ашиглах журам”-ыг баталсан. Энэхүү журамд ХХЗХ хүсэлт, гомдлыг хянан шийдвэрлэхдээ Монгол Улсын хууль, тогтоомжийг дагаж мөрдөхөөр зохицуулсан. Монгол Улсын хууль тогтоомж болон энэхүү журмаар тусгайлан зохицуулаагүй Монгол Улсад бүртгэгдсэн домэйн нэрийн бүртгэл, ашиглалттай холбоотой асуудлыг шийдвэрлэхдээ Олон улсын интернэтийн цахим нэр, тоон хаягжилтын корпорацын Домэйн нэрийн тухай маргааныг шийдвэрлэх бодлого (UDRP)-ын холбогдох хэсгийг баримталж болно.

Домэйн нэрийг бүртгэх, ашиглах журамд зааснаар ХХЗХ нь домэйн нэр бүртгэгч болон бүртгүүлэгчээс бусад гуравдагч этгээдийн гаргасан хүсэлт, гомдол, шаардлагатай бусад баримтуудыг хүлээж авсны дараа  домэйн нэр бүртгэгч, бүртгүүлэгч болон холбогдох бусад этгээдүүдэд мэдэгдэх бөгөөд тэдгээр нь хүсэлт, гомдлыг хүлээн авснаас хойш 14 хоногийн дотор хариу тайлбар гаргана. ХХЗХ хариу тайлбарыг хүлээн авснаас хойш 21 хоногийн дотор хүсэлт, гомдлыг шийдвэрлэнэ. Хүсэлт, гомдлын агуулгаас хамааран тухайн асуудлаар мэргэжилтнүүдийн саналыг авах зорилготойгоор 3 шинжээчээс бүрдсэн комиссыг томилж болно. Ийм тохиолдолд домэйн нэрийн эсрэг хүсэлт, гомдлыг шийдвэрлэх хугацаа илүү урт байна. Энэхүү журамд заасны дагуу ХХЗХ шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдол гомдол гаргасан тал болон домэйн нэрийг бүртгэсэн байгууллага маргаан шийдвэрлэх хуралдаанд оролцож болно.

Монгол дахь дотоодын арбитрын ажиллагаа



Posted by

Манай Монгол хуульчид ихэвчлэн олон улсын хэмжээнд бизнес эрхлэгч үйлчлүүлэгчдэд хуулийн туслалцаа үзүүлдэг. Манай үйлчлүүлэгчдийн асуудаг асуултуудын нэг нь Монголд дотоодын арбитрын үйл ажиллагаа хэрхэн явагддаг тухай юм.

Дотоодын арбитрын ажиллагаа гэж олон улсын арбитрын ажиллагаанаас бусад арбитрын ажиллагааг олгоно. Талууд гэрээтэй холбоотой маргаанаа дотоодын арбитраар шийдвэрлүүлэхээр тохиролцсон ба энэ тухай гэрээндээ тусгасан байвал энэхүү гэрээтэй холбоотой аливаа маргааныг МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Монголын олон улсын арбитраар Монгол Улсад эцэслэн шийдвэрлүүлнэ.

Талууд өөрөөр тохиролцоогүй бол нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл болох үйл баримт, тайлбарыг бичгээр гаргаж, хариуцагч нь тэдгээртэй холбоотой тайлбараа нотлох баримтын хамт талуудын тохиролцсон эсхүл арбитрын бүрэлдэхүүнээс тогтоосон хугацаанд гаргаж өгнө. Талууд арбитрын хэрэг үүсгэсэн тухай мэдэгдлийг хүлээн авсан өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор Монголын олон улсын арбитрчдын нэрсийн жагсаалтаас арбитрчаа томилох эрхтэй. Талууд тогтоосон хугацаанд томилоогүй тохиолдолд Арбитрын дарга арбитрчийг томилно. Үүний дараа арбитрын хэрэг хянан шийдвэрлэх журам тогтоох урьдчилсан хуралдааныг товлох бөгөөд хуралдаанаар дараах асуудлыг хэлэлцэнэ. Үүнд:

  • Талуудын хооронд арбитрын хэлэлцээр хийгдсэн эсэх,
  • Арбитрын харьяаллын маргаан мөн эсэх,
  • Арбитрын ажиллагаа, хуралдаан явуулах газар,
  • Маргаан шийдвэрлэхэд болон ажиллагаанд хэрэглэх эрх зүйн хэм хэмжээ,
  • Арбитрын ажиллагаа явуулах хэл,
  • Арбитрын үндсэн болон нэмэлт зардал,
  • Гэрч дуудах, шинжээч томилох, хэлмэрч, орчуулагч оролцуулах, нотлох баримт гаргуулах гэх зэрэг хүсэлтийг шийдвэрлэх,
  • Арбитрын хуралдааныг нээлттэй, хаалттай явуулах эсэх,
  • Арбитрын хэрэг хянан шийдвэрлэх хуралдааны тов зэрэг.

Арбитрын хэрэг хянан шийдвэрлэх хуралдааныг талуудын тохиролцсон журам, Арбитрын тухай хууль болон хэрэг хянан шийдвэрлэх дүрэмд заасны дагуу явуулж арбитрын бүрэлдэхүүн шийдвэрээ гаргана.

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ



Posted by ,

Иргэний хэргийн шүүхээр мөнгөн төлбөр гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй холбоотой хэрэг маргааныг шийдвэрлүүлж дуусаад шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үед хариуцагчид ямар нэгэн эд хөрөнгө, мөнгө байхгүй байх тохиолдол гардаг. Тиймээс энэ байдлаас урьдчилан сэргийлэх үүднээс иргэний хэргийн маргааныг шийдвэрлэхээс өмнө харицагчийн эд хөрөнгө буюу мөнгө битүүмжлэх,  хариуцагчаас эд хөрөнгөтэй холбоотой ямар нэгэн тодорхой ажиллагаа явуулахыг хориглох, хариуцагчийн дансны зарлагын хөдөлгөөнийг зогсоох, нэхэмжлэлээр шаардсан мөнгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн дансанд урьдчилан оруулах, тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэх, эсхүл гүйцэтгэхгүй байхыг хариуцагчид даалгах гэсэн арга хэмжээнүүдийг авч болохоор Иргэний хуульд заасан байдаг.

Практикт шүүх нэхэмжлэгчийн гаргасан шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авахуулах хүсэлтийг ихэвчлэн хангаж шийдвэрлэдэг. Гэхдээ хэргийн нөхцөл байдлаас их хамаарна. Иргэний хуулинд дээрх хүсэлтийг шийдвэрлэх хугацаа зааж өгөөгүй учир шийдвэрлэсэн хугацаа харилцан адилгүй байна. Шүүгч шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах тухай хүсэлтийг нэн даруй шийдвэрлэх нь эд хөрөнгө, маргааны зүйлийг санаатайгаар нуун далдлах, бусдад шилжүүлэх, үгүй хийх эрсдэлээс сэргийлэх ач холбогдолтой. Практикт хүсэлтийг шийдвэрлэх, шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авах тухай шүүгчийн захирамжийг  шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн журмаар биелүүлэхэд хурдан шуурхай биш, цаг алдах удааширах тохиолдол маш их гардаг.

Шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан захирамжийг эс зөвшөөрч гомдол гаргасан тохиолдолд уг гомдлыг шийдвэрлэх хүртэлх хугацаанд захирамжийн үйлчлэл зогсох эсэхийг хуульд зохицуулаагүй.Хариуцагч арга хэмжээ авсан захирамжийг эс зөвшөөрч 10 хоногийн дотор анхан шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй бөгөөд шүүх уг гомдлыг 14 хоногийн дотор шийдвэрлэдэг. Дээрх хугацаанд буюу гомдлыг хянан шийдвэрлэх хүртэлх хугацаанд холбогдох захирамжийн үйлчлэл зогсох эсэхийг хуулиар зохицуулаагүйн улмаас гомдлыг хянан шийдвэрлэсний дараа шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад захирамжийг хүргүүлдэг.  Гомдлыг хянан шийдвэрлэх хугацаанд эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхтэй холбоотой ажиллагаа хийж захирамжийн ач холбогдлыг алдагдуулах боломжийг хариуцагчид олгох боломжтой байдаг.

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан захирамжийг эс биелүүлбэл ямар хариуцлага хүлээлгэх талаар тусгайлан зохицуулаагүй хэдий ч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 97.2-т заасны дагуу торгууль ногдуулах боломжтой. Үүнээс гадна Эрүүгийн хуулийн 21.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу 2,760,000 -5,430,000 тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл 6 сараас 1 жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл 6 сараас 1 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэж хариуцлага ногдуулах боломжтой гэж үзэж байна.

Ковид-19 Цар Тахалаас Улбаатай Гэнэтийн Болон Давагдашгүй Нөхцөл Байдал



Posted by , ,

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас цар тахал гэж зарлаад байгаа Коронавирус (COVID-19)-ийн тархалтаас үүдэлтэй Монгол Улсын Засгийн газраас авч хэрэгжүүлээд буй хорио цээрийн онцгой нөхцөл бизнес эрхлэгч хувь хүн хуулийн этгээдүүдийн бизнесийн үйл ажиллагаанд хүндээр тусч эхлээд байна.

Энэ нь бизнес эрхлэгч нар зээлийн төлбөр, хүү, түрээсийн төлбөр зэрэг гэрээгээр хүлээсэн үүргээ цаг хугацаанд нь гүйцэтгэж чадахгүй байх эрсдэлийг бий болгож байна.

Гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчний шинжтэй онцгой нөхцөл байдалд гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэх боломжгүй нөхцөл байдал хүндэтгэн үзэх үндэслэл болох ба талуудын гэрээгээр хүлээж буй үүрэг, хариуцлага болон эрсдэлийг хуваарилах асуудлууд тулгарч байна.

Иймд бид үйлчлүүлэгчиддээ энэ хүнд үеийг хохирол багатай туулж гаргах арга зам, гэрээгээр хүлээсэн үүрэг, хариуцлагаас чөлөөлөгдөх боломжийг эрэлхийлсэн хууль зүйн гарц, зөвлөгөө туслалцааг үзүүлж байна. Гэрээний үүргээс чөлөөлөгдөх давагдашгүй хүчин зүйлийг нотлох баримт нь давагдашгүй хүчин зүйлийн гэрчилгээ юм.  

Монгол Улсын Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6-д Худалдаа аж үйлдвэрийн танхим нь “давагдашгүй хүчин зүйлийг гэрчлэх” бүрэн эрхтэй байхаар хуульчилжээ.

Тиймээс, талууд хоорондоо гэрээний үүрэг биелүүлэх, биелүүлж байх явцад талуудын хүсэл зориг, хяналтаас гадуур, урьдчилан таамаглах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон тохиолдолд МҮХАҮТанхимаас “Force majeure” буюу Гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчин зүйл болон “Hardship” буюу Хүнд нөхцөл байдал”-ын баталгаа гаргаж өгдөг. 

“Баталгаа” гаргуулахыг хүсэгч хувь хүн, аж ахуйн нэгж, байгууллага МҮХАҮТ-д дараах материалыг бүрдүүлж өгнө. Үүнд:

  • Баталгаа гаргуулах тухай хүсэлт
  • Гэрээний нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар /монгол хэлээр/
  • Аж ахуйн нэгж бол улсын бүртгэлийн гэрчилгээний нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар
  • Тухайн нөхцөл байдлыг нотлох бусад баримт бичиг

Хэрэв та дээрх нөхцөл байдал дахь өөрийн эрх, үүрэг хариуцлагын талаар зөвлөгөө авахыг хүсвэл бидэнтэй холбоо барина уу.

Хэрэг хэлэлцэж эхлэх



Posted by ,

Шүүгч хэргийн талаар танилцуулснаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа эхэлнэ. Шүүгч нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ дэмжиж байгаа эсэх, хариуцагч нэхэмжлэгчийн шаардлагыг зөвшөөрч байгаа эсэх, зохигч эвлэрэх хүсэлтэй байгаа эсэхийг асууж тодруулна. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ хариуцагчийн зөвшөөрөлгүйгээр татан авч болно Зохигчид эвлэрэх хүсэлтэй байгаа тохиолдолд эвлэрүүлэн зуучлагчийн туслалцаа авах эсэхийг асууна. Хариуцагч хүртэл нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь буюу зарим хэсгийг хүлээн зөвшөөрөх буюу талууд шүүхийн шийдвэр гарахаас өмнө эвлэрч болно.

Хэрэв хэргийн оролцогч талууд шүүхийн шийдвэр гарахаас өмнө эвлэрсэн ба энэ нь бусдын эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхлыг хөндөөгүй, хуульд харшлаагүй бол шүүгч зохигчийн эвлэрлийг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай захирамж гаргана. Тус шүүхийн шийдвэрт шүүхийн зардал, улсын тэмдэгтийн хураамжийг нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ татгалзсан бол нэхэмжлэгч, хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн бол хариуцагч, зохигч эвлэрсэн бол нэхэмжлэгч, хариуцагчид хувааж хариуцуулахаар заасан байх шаардлагатай.

Хэрэв хэргийн зохигчид хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны үеэр эвлэрээгүй бол шүүх хуралдааны үндсэн ажиллагаа үргэлжилнэ.

2.1 Зохигч, оролцогч мэтгэлцэх

Зохигч, хэргийн бусад оролцогч мэтгэлцэх, тайлбар гаргахын өмнө шүүх хуралдаан даргалагч тэдэнд эрх, үүрэг болон үнэн зөв тайлбар өгөхийг урьдчилан сануулна.

Эхлээд нэхэмжлэгч тал маргааны үйл баримт ба нэхэмжлэлийн хууль зүйн шаардлагаа танилцуулах бөгөөд хариуцагч талд нэхэмжлэлийн шаардлага, маргааны үйл баримтыг татгалзаж буй хууль зүйн үндэслэлээ нотлох баримт гаргах замаар нотолно. Үүний дараагаар нэхэмжлэгч дахин маргааны үйл баримт, нотлох баримт ба хариуцлагчийн гэм бурууг нотлох, түүний татгалзлыг үгүйсгэж байгаа үндэслэлээ нотлох зорилгоор мэтгэлцэнэ. Хариуцагч тал ч гэсэн үүний адил нэхэмжлэгчийн шаарлагыг хангахаас татгалзах үндэслэл, түүнийг нотлох баримтуудыг танилцуулдаг. Нэхэмжлэгч болон хариуцагчийн хоорондын мэтгэлцээн хэргийн нөхцөл байдлаас хамаарч 3-4 удаа давтагдаж болно.

АНХАН ШАТНЫ ШҮҮХИЙН ПРОЦЕССЫН ХУРААНГУЙ



Posted by ,

1. Шүүх хуралдааны урьдчилсан шат

Бид та бүхэнд шүүх хуралдааны үйл ажиллагаа амьдрал дээр хэрхэн явагддаг тухай ойлголтыг өгөх зорилгоор энэхүү нийтлэлийг хүргэж байна.

Юуны түрүүнд шүүгч шүүх хуралдааныг нээж, ямар хэрэг хянан шийдвэрлэх гэж байгаа талаар зарлах бөгөөд танхимд хүрэлцэн ирсэн хүмүүст суухыг зөвшөөрдөг. Үүний дараа шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга ирцийг бүртгэж шүүгчид тайлагнана. Хэрэв нэхэмжлэгч эсхүл хариуцагч шүүх хуралдаанд ирээгүй бол нарийн бичгийн дарга тэдгээр хүмүүст мэдэгдэх хуудсыг гардуулан өгсөн эсэхийг, мөн ямар шалтгааны улмаас ирээгүй болохыг шалгана. Дараа нь шүүх оролцогчдын бичиг баримт болон төлөөлөгчийн болон эрх бүхий албан тушаалтны төлөөлөх эрхтэй эсэхийг шалгана.

 Дараа нь шүүх бүрэлдэхүүнийг зарлах буюу шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга, орчуулагч ба шинжээч зэргийг танилцуулж, зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгчид эдгээр бүрэлдэхүүнээс татгалзах эрхтэйг тайлбарлаж өгнө. Түүнчлэн шүүгч нь оролцогч талуудад тэдгээрийн эрх үүргийг танилцуулж тайлбарлаж өгнө.

Цаашлаад, шүүгч оролцогч талуудаас ямар нэгэн хүсэлт гаргах эсэхийг тодруулж асуугаад хэрэв аль нэг тал хүсэлт (шүүх хуралдааныг хойшлуулах г.м.) гаргах бол энэ талаар шүүгчид танилцуулж, шүүгч хүсэлтийг нэн даруй шийдвэрлэнэ.  Харин шинэ нотлох баримт гаргах болон хэрэгтэй холбогдсон бусад асуудлын талаар хэргийн оролцогчоос гаргасан санал хүсэлтийг сонссоны дараа шүүгч нэн даруй шийдвэрлэдэг.

Хэргийн оролцогчид нэмэлт тайлбар, хэрэгт ач холбогдол бүхий нотлох баримтыг шүүх хуралдааны явцад танилцуулж болох бөгөөд шүүгч хэргийг шийдвэрлэхэд чухал гэж үзэж байвал тэдгээр тайлбар, нотлох баримтыг шинжлэн судлуулахаар шүүх хуралдааныг хойшлуулж болно.

2.  Хэрэг хэлэлцэж эхлэх

Шүүгч хэргийн талаар танилцуулснаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа эхэлнэ. Шүүгч нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ дэмжиж байгаа эсэх, хариуцагч нэхэмжлэгчийн шаардлагыг зөвшөөрч байгаа эсэх, зохигч эвлэрэх хүсэлтэй байгаа эсэхийг асууж тодруулна. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ хариуцагчийн зөвшөөрөлгүйгээр татан авч болно Зохигчид эвлэрэх хүсэлтэй байгаа тохиолдолд эвлэрүүлэн зуучлагчийн туслалцаа авах эсэхийг асууна. Хариуцагч хүртэл нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь буюу зарим хэсгийг хүлээн зөвшөөрөх буюу талууд шүүхийн шийдвэр гарахаас өмнө эвлэрч болно.

Хэрэв хэргийн оролцогч талууд шүүхийн шийдвэр гарахаас өмнө эвлэрсэн ба энэ нь бусдын эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхлыг хөндөөгүй, хуульд харшлаагүй бол шүүгч зохигчийн эвлэрлийг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай захирамж гаргана. Тус шүүхийн шийдвэрт шүүхийн зардал, улсын тэмдэгтийн хураамжийг нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ татгалзсан бол нэхэмжлэгч, хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн бол хариуцагч, зохигч эвлэрсэн бол нэхэмжлэгч, хариуцагчид хувааж хариуцуулахаар заасан байх шаардлагатай.

Хэрэв хэргийн зохигчид хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны үеэр эвлэрээгүй бол шүүх хуралдааны үндсэн ажиллагаа үргэлжилнэ.