Category Archives: Uncategorized

“Монголд газрын тосны хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авах: Хуулийн этгээдэд тавигдах шаардлага”



Posted by

Монгол Улсын газрын тосны нөөц, одоогийн хэрэгжүүлж буй үйлдвэр бүтээн байгуулалтын төсөл нь энэ салбарт, тэр дундаа хайгуулын үйл ажиллагаа явуулах сонирхолтой байгаа хуулийн этгээдүүдэд ихээхэн боломжийг бий болгож байна. Гэвч Монголд газрын тосны хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авахын тулд хууль, тогтоомжоор нарийвчлан зохицуулсан тодорхой үе шаттай процессыг гүйцэтгэх шаардлагатай. Хуулийн этгээд газрын тосны хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авахад шаардагдах алхмууд болон ерөнхий шаардлагуудыг доор тайлбарлаж байна. 

Алхам 1: Өргөдөл гаргахад бэлдэх

Тусгай зөвшөөрөл авах өргөдөл гаргахаас өмнө дараах шаардлагатай баримт бичгүүдийг бэлдсэн байна. Үүнд:

  • Хуулийн этгээдийн бүртгэл: Хуулийн этгээдийг Монгол Улсад бүртгүүлснийг нотлох баримт, гадаадын хуулийн этгээдийн хувьд үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл
  • Хайгуулын төлөвлөгөө: Хайгуулын аргачлал, технологи, төсөл хэрэгжүүлэх хугацааг тодорхойлсон дэлгэрэнгүй төлөвлөгөө.
  • Санхүүгийн баримт: Хайгуулын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх чадварыг нотлох баримт, өмнөх жилүүдийн санхүүгийн тайлан, төсөв зэргийг багтаасан байх.
  • Байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ: Хайгуулын явцад гарах боломжит байгаль орчин, нийгэмд нөлөөлөх нөлөөллийг тодорхойлсон тайлан, түүнийг бууруулах арга хэмжээ.

Алхам 2: Үнэлгээ, шинжилгээ

Төрийн захиргааны байгууллага өргөдлийг Монгол Улсын хууль, дүрэмд нийцэж байгаа эсэхийг шалгана. Ингэхдээ техникийн боломжийн үнэлгээ, санхүүгийн чадамж, байгаль орчны нөлөөллийг үнэлэх болно. Томоохон төслүүдийн хувьд орон нутгийн иргэдийн саналыг авах шаардлагатай байж болно.

Алхам 3: Зөвшөөрлийн гэрээ:

Өргөдөл нь хууль тогтоомжийн бүх шаардлагыг хангасан тохиолдолд засгийн газар хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг олгоно. Гэрээнд тусгай зөвшөөрлийн бүс, хугацаа, дагаж мөрдөх эрх үүргүүдийг тодорхойлсон байна.

Алхам 4: Тайлан:

Тусгай зөвшөөрлийг авсны дараа хуулийн этгээд хайгуулын үйл ажиллагаа, санхүүгийн зарцуулалт, тулгарсан сорилтуудын талаар Монголын холбогдох байгууллагуудад тогтмол тайлан гаргах шаардлагатай.

Монгол Улсад газрын тосны хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн үйл ажиллагаа явуулахдаа хуулийн этгээд нь нарийн судалгаа, шинжилгээ хийсний үндсэн дээр өргөдөл гаргаж, санхүүгийн болон техникийн чадвартай байдал, байгаль орчны хариуцлагатай холбоотой зайлшгүй шаардлагуудыг хангасан байх ёстой.

ТА ХЭЗЭЭ ЭЛЭГДЛИЙН ТООЦООГ ХИЙЖ ЭХЛЭХ ЁСТОЙ ВЭ? ТА ЮУ МЭДЭХ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ!



Posted by

Олон компаниуд үнэ цэнэтэй, ашиглагдаагүй хөрөнгийг ашиглалтад оруулахаасаа өмнө хэдэн сарын турш хадгалдаг бөгөөд энэ нь элэгдлийн тооцоог хэзээ эхлэх ёстой вэ? НББОУС 16 “Үндсэн хөрөнгө”-д заасны дагуу үндсэн хөрөнгийг ашиглахад бэлэн болсон цагаас нь эхлэн элэгдүүлэх ёстой бөгөөд энэ нь заавал орлого олж эхлэх үед биш юм.

НББОУС 16-ын гол удирдамж

НББОУС 16-ын 55-р зүйлд тухайн хөрөнгө ашиглалтад орсны дараагаар элэгдэл хорогдол эхэлдэг бөгөөд энэ нь тухайн хөрөнгө хэзээ орлого олж эхлэхээс үл хамааран бүрэн суурилуулсан, туршигдсан, ажиллагаатай болсон гэсэн үг юм.

Жишээ нь: Тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж

Танай компани 2020 оны 2-р сарын 1-нд шинэ тоног төхөөрөмж худалдаж авлаа гэж бодъё. Суурилуулалт, туршилтын дараа тоног төхөөрөмж 2020 оны 4-р сар гэхэд ашиглалтад ороход бэлэн болсон ч 6-р сар хүртэл үйлдвэрлэл эхлэхгүй. СТОУС-ын дагуу тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэж эхлэх үед биш харин ашиглахад бэлэн болсон тул элэгдлийн хэмжээг 2020 оны дөрөвдүгээр сараас эхлүүлэх ёстой.

Гол анхаарах зүйл

Элэгдэл хорогдлын үр дүнд хөрөнгө орлого бий болохоос өмнө зардлыг хүлээн зөвшөөрч болох ч элэгдлийн хэмжээг тухайн хөрөнгийн гарцтай шууд холбодог “үйлдвэрлэлийн нэгж” аргыг авч үзэж болно. Энэ нь элэгдлийн зардал нь тухайн хөрөнгийн бодит ашиглалттай нийцэж, үр ашиггүй хугацааны талаархи санаа зовоосон асуудлуудыг шийдвэрлэх боломжийг олгодог.

Дүгнэлт

СТОУС-ын стандартыг дагаж мөрдөх нь зардал ихтэй дагаж мөрдөх асуудлаас зайлсхийдэг тул ашиг өгөөжөө өгч эхлэх үед нь ашиглахад бэлэн болсны дараа хөрөнгийг элэгдэлд оруулахаа мартуузай.

#DepreciationStart #IAS16 #IFRSCompliance #AssetManagement #FixedAssets #DepreciationTips #FinancialReporting #AccountingStandards #TaxPlanning #LawBlog #LinkedIn #Finance

Гадаад ажилтныг Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урих



Posted by , ,

Энэ удаагийн блогоор Гадаад ажилтныг Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урих ойлголтыг хүргэе.

Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгаар Гадаад ажилтныг хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урихад ажил олгогч аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад сул орон тоо, тухайн ажлын байранд тавигдах шаардлагын талаарх мэдээллээ хүргүүлж, ажилтан авах хүсэлт гаргана. Тус хуулинд зааснаар аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллага ажил олгогчоос ирүүлсэн ажлын байрны мэдээллийг хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл, мэдээллийн нэгдсэн санд байршуулж, нэн даруй нийтэд мэдээлнэ. Ажил олгогч гадаад улсаас ажилтан авах зорилгоор тухайн ажлыг хийж гүйцэтгэхэд шаардлагатай мэргэжил, ур чадварыг хэт өндөр тавих, ажлын байрны шаардлага хангасан Монгол Улсын иргэнийг хөдөлмөр эрхлүүлэхээс үндэслэлгүйгээр татгалзахыг хориглоно.

Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж буй гадаадын иргэнийг уригч байгууллага нь хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл, мэдээллийн санд ажлын байрны зарыг байршуулж, ажилтныг идэвхтэй хайж эхэлснээс хойш ажлын 14 өдрийн дотор дотоодоос ажилтан авч чадаагүй бол гадаад ажилтныг хөдөлмөр эрхлүүлэх урилга хүсэх эрхтэй. (Гэхдээ энэ нь удирдах албан тушаалд ажиллах гадаад иргэн, олон улсын болон гадаад улсын төрийн бус байгууллагын салбар, төлөөлөгчийн газрын ажилтан, сайн дурын ажилтан, Засгийн газар, төрийн байгууллага хоорондын гэрээний дагуу шинжлэх ухаан, боловсрол, эрүүл мэнд, соёл, спортын салбарын байгууллагад ажиллах мэргэжилтэн, Монгол Улсын Засгийн газраас тогтоосон нарийн мэргэшлийн мэргэжилтэн, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх эмнэлгийн мэргэжилтэн болон хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын гэрээнд тусгайлан заасны дагуу зөвхөн тухайн гэрээний хугацаанд гадаад улсаас Монгол Улсад ажиллах нарийн мэргэшлийн инженер, түүнтэй дүйцэхүйц ажилтанд хамаарахгүй).

Ажил олгогч гадаад улсаас ажилтан авч ажиллуулах хүсэлтийг дараах баримт бичгийн хамт хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад гаргана:

1. гадаад ажилтан ажиллуулах ажлын байрны ангилал, төрөл, жагсаалт, байршил, тэдгээрийн үргэлжлэх хугацааг тодорхойлсон ажлын төлөвлөгөө

2. улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, зөвшөөрөлтэй эрхлэх ажил, үйлчилгээнд хамаарах бол зөвшөөрөл

3. гадаад ажилтны мэргэжил, ур чадварыг нотолсон баримт бичиг /тухайн улсын хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрх бүхий байгууллагаар баталгаажсан байх/

4. Ажил олгогч хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл, мэдээллийн санд ажлын байрны зарыг байршуулж, ажилтныг идэвхтэй хайж эхэлснээс хойш ажлын 14 өдрийн дотор дотоодоос ажилтан авч чадаагүй бол гадаад ажилтныг хөдөлмөр эрхлүүлэх урилга хүсэх эрхтэй гэсэн шаардлагыг хангасан талаарх мэдээлэл

5. үйлчилгээний хураамж төлсөн баримт

6. нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн тодорхойлолт

7. хууль тогтоомжид заасан бусад.

Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн хугацаа нь ажлын байр, хөдөлмөрийн гэрээний хугацаанаас хамааран нэг жил хүртэл байх бөгөөд сунгаж болдог.

Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас зөвшөөрөл авсан ажил олгогч гадаад ажилтныг сонгон хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж, холбогдох бусад баримт бичгийн хамт хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад хүргүүлж хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлөө авна.

Гадаад ажилтныг Монгол Улсад ирсний дараа эрүүл мэндийн үзлэг, шинжилгээнд хамруулах шаардлагатай.

Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авсны дараа Гадаад иргэн харьяатын газраас оршин суух зөвшөөрлийг авна.

Гадаадын иргэнийг Монгол Улсад ажиллуулах



Posted by , ,

Энэ удаагийн нийтлэлээр Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэлттэй холбоотой асуудлаарх ерөнхий ойлголтыг өгье.

Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулиар гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх, тэдгээрийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалахтай холбогдсон харилцааг зохицуулдаг.

Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл бүхий гадаадын иргэнд олгох виз, оршин суух зөвшөөрөлтэй холбогдсон харилцааг Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулиар зохицуулна.

Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх гадаад ажилтны ажлын байр удирдах, гүйцэтгэх, туслах гэсэн төрөлтэй байна.

Удирдах албан тушаалын ажлын байр дараах ангилалтай байна.

  • гадаадын хөрөнгө оруулалттай компанийн ерөнхий захирал, гүйцэтгэх захирал, гадаадын хөрөнгө оруулагч, гадаадын хөрөнгө оруулагчийн төлөөлөгч.
  • аж ахуйн нэгж, байгууллагын төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга, гишүүн, гүйцэтгэх захирал,
  • олон улсын болон гадаад улсын төрийн бус байгууллагын салбар, төлөөлөгчийн газрын удирдах ажилтан

Гүйцэтгэх албан тушаалын ажлын байр дараах ангилалтай байна.

  • Олон улсын болон гадаад улсын төрийн бус байгууллагын салбар, төлөөлөгчийн газрын ажилтан, сайн дурын ажилтан.
  • Засгийн газар, төрийн байгууллага хоорондын гэрээний дагуу шинжлэх ухаан, боловсрол, эрүүл мэнд, соёл, спортын салбарын байгууллагад ажиллах мэргэжилтэн.
  • Монгол Улсын Засгийн газраас тогтоосон нарийн мэргэшлийн мэргэжилтэн /нарийн мэргэшлийн ажлын байрны жагсаалтыг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар хоёр жил тутамд 10 дугаар сарын 01-ний дотор Засгийн газар батална/.
  • Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх эмнэлгийн мэргэжилтэн;
  • Хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын гэрээнд тусгайлан заасны дагуу зөвхөн тухайн гэрээний хугацаанд гадаад улсаас Монгол Улсад ажиллах нарийн мэргэшлийн инженер, түүнтэй дүйцэхүйц ажилтан.
  • Бакалавр ба түүнээс дээш боловсролын зэрэгтэй шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээний байгууллагын ажилтан, бүх шатны боловсролын байгууллагад ажиллах багш.
  • Соёл, спортын байгууллагад ажиллах мэргэжлийн багш, дасгалжуулагч, мэргэжилтэн

Туслах албан тушаалын ажлын байр дараах ангилалтай байна.

  • ур чадвар бүхий мэргэшсэн техникийн болон мэргэжлийн боловсрол эзэмшсэнийг нотлох тухайн улсын эрх бүхий байгууллагын, эсхүл Монгол Улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх гэрчилгээ, диплом, мэргэжлийн үнэмлэхтэй ажилтан.
  • Монгол Улсад зургаан сар хүртэл хугацаагаар ажиллах улирлын ажилтан.

Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх гадаад ажилтны тоо, хувь хэмжээг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар жил бүрийн 10 дугаар сарын 01-ний дотор Засгийн газар тогтооно.

Энэхүү тоо, хувь хэмжээг тогтоохдоо үндэсний хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон Хөдөлмөр эрхлэлтийн үндэсний зөвлөлийн санал, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг харгалзана.

Дараагийн блогоор гадаад ажилтныг хөдөлмөр эрхлүүлэхээр урих талаар бичнэ.

Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн талаарх ажил олгогчийн үүрэг



Posted by , , ,

Сүүлийн үед манай Монголын хуульчид үйлчлүүлэгчид компани байгуулахад нь туслалцаа үзүүлж байна. Үүнээс улбаалан компани байгуулагдсаны дараа ажил олгогч ямар үүрэг хариуцлага хүлээх талаар дараагийн асуултад зөвөлгөө өгөх шаардлага гардаг. Компанийн анхаарах ёстой асуудлуудын нэг нь ажилчдынхаа даатгалын шимтгэлийг төлөх үүрэг юм.

Монгол Улсын нийгмийн даатгалын тогтолцоо нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт ажиллаж байгаа иргэн, гадаадын ажилтан, харьяалалгүй хүн бүрийг тэтгэвэрт гарах, эрүүл мэнд, хөдөлмөрийн чадвараа алдах, ажилгүй болоход тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр өгч эрсдэлээс хамгаалах арга хэмжээг юм. Нийгмийн даатгалын сан нь Нийгмийн даатгалын хөтөлбөрийг санхүүжүүлэхийн тулд ажил олгогч, ажилтны аль алинаас нь хуримтлуулсан мөнгөн дүн юм.

Монгол Улсын Нийгмийн даатгалын тухай хуулиар ажил олгогч, ажилтны аль алиных нь төлөх ёстой нийгмийн даатгалын шитгэлийн хэмжээг тогтоосон. 2023 оны байдлаар аж ахуй нэгжээс хамааран ажил олгогчийн цалингийн хэмжээгээр төлөх төлбөрийн хэмжээ 12.5%- 14.5% байна. Ажилчдын цалингийн хэмжээ болон түүнтэй адилтгах орлогоос 11.5%-аар тооцогддог боловч сар бүрийн шимтэл нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ болох 550.000 төгрөгөөс багагүй байна.

Ажил олгогч нь нийгмийн даатгалын ерөнхий газар бүртгүүлж сар бүр нийгмийн даатгалын шимтгэлийг суутгах, эрх бүхий байгууллагын дансанд шилжүүлэх үүрэгтэй. Түүнчлэн ажил олгогч нь нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн сарын тайлан мэдээг дараа сарын 5-ны дотор нийгмийн даатгалын байгууллагад ирүүлэх шаардлагатай. Нийгмийн даатгалтай холбоотой анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэл, балансын мэдээг холбогдох журмын дагуу хөтлөх ёстой.

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын Монгол дахь зохицуулалт



Posted by

Манай монгол хуульчид сүүлийн үед компанид Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар суутган төлөгчөөр бүртгүүлэх шаардлага, түүнд хэрхэн бүртгүүлэхэд нь зөвлөгөө өгч байгаа. Энэхүү нийтлэл нь тэрхүү үйл ажиллагааны явцад үүссэн асуултуудад хариулах болно.

Монгол Улсад 50 сая буюу түүнээс дээш төгрөгийн бараа, ажил, үйлчилгээ борлуулсны орлого олсон хувь хүн, хуулийн этгээд эсвэл гадаадын хуулийн этгээдийн төлөөлөгчийн газар нь НӨАТ суутган төлөгч байна. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн дагуу тэд албан татварыг татвар төлөгчөөс ногдуулан суутган авч, төсөвт төвлөрүүлэх үүрэгтэй. Харин НӨАТ төлөгч нь бараа, ажил үйлчилгээний эцсийн хэрэглэгч бөгөөд албан татварын зардалд хариуцлага хүлээдэг. Хэрэв хувь хүн, хуулийн этгээд нь татвар суутган төлөгчийн шаардлагыг хангаж байгаа тохиолдолд орлогын дүн 50 сая төгрөгөөс хэтэрснээс хойш ажлын 10 хоногийн дотор холбогдох татварын албанд ирүүлэх ёстой. Татварын эрх бүхий байгууллага ажлын 3 хоногийн дотор хянан үзээд бүртгэлийг баталгаажуулж гэрчилгээ олгоно.

НӨАТ-ыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт болон Монгол Улсад импортоор оруулах бараа, ажил, үйлчилгээний борлуулалтын үнэлгээнд 10%-аар ногдуулна. Харин дараах ажил үйлчилгээнд ногдуулах албан татварын үнэлгээ “0”-тэй тэнцүү байна.

  • Бүх төрлийн бараа, ажил үйлчилгээний экспорт
  • Олон улсын тээврийн үйлчилгээ
  • Олон улсын агаарын тээвэртэй холбоотой үйлчилгээ
  • Монгол Улсад оршин суугаагүй гадаадын иргэдэд үзүүлсэн үйлчилгээ
  • Уул уурхайн эцсийн бүтээгдэхүүн экспорт

Бараа, ажил, үйлчилгээ борлуулсан орлогыг тухай бүрд буюу орлогыг хүлээн авсан өдөр, төлбөрийн баримт, нэхэмжлэл үйлдсэн өдөр эсхүл бараа, ажил, үйлчилгээг худалдан авсан өдрөөр тогтооно.

2016 онд НӨАТ-ын тухай хууль шинэчлэн батлагдсанаас хойш цахим мэдээллийн нэгдсэн системийг ашиглан мэдээллийг төвлөрсөн байдлаар ашиглах болсон. Системд бүртгэгдсэн татвар суутган төлөгчид системд бүртгүүлж хэрэглэгчийн дансаар нэвтрэн өөрийн мэдээллийг оруулж байх ёстой.

Монголын бизнесийн орчныг гадаадын бизнес эрхлэгчид ойлгоход туслах нь



Posted by

Сүүлийн үед Монголын зах зээлд нэвтрэх, үйл ажиллагаа эрхлэх сонирхолтой хэд хэдэн үйлчлүүлэгчид зөвлөгөө авахаар бидэнд хандлаа. Бид үйлчлүүлэгчтэйгээ тэдний олон улсын бизнесийн төлөвлөгөө, хөрөнгө оруулалтын талаар ярилцахад тэд Монголд өөрсдийн бизнесийг тусгайлан хөгжүүлэх сонирхолтой байна. Гэвч үүнийг хэрэгжүүлэхэд чиг баримжаа, найдвартай зөвлөгөө мэдээлэл дутмаг байгаа нь тэднийг бизнесийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлэхэд бэрхшээл үүсгэж байна.

Монголын бизнесийн талаар ойлголт авахыг хүсэж байгаа шинэ бизнес эрхлэгчид байгаа бол энэ блог танд тодорхой хэмжээгээр тусална.

Монгол Улс нь уул уурхай, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний боловсруулалтад голлон тулгуурласан аж үйлдвэрийн эдийн засгийг бий болгосон хуурай газар нутагтай орон юм. Засгийн газар эдийн засгийг олон янзаар хөгжүүлэх арга барилыг үргэлжлүүлэн судалж, дэд бүтцийн шинэ төслүүд, хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжилд анхаарлаа төвлөрүүлж, томоохон төслүүдэд дотоодын бүтээгдэхүүн, материал, тоног төхөөрөмжийг ашиглахыг эрмэлзэж байна. Эрчим хүч, түлшний импорт болон экспорт, телекомпьютер, нарны эрчим хүч, салхин тээрэм, усан цахилгаан станцын төсөл зэрэг салбаруудад Засгийн газар олон улсын хөрөнгө оруулагчдад боломж олгож байна.

Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улс 26 улстай давхар татварын гэрээтэй, “Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах, хөхүүлэн дэмжих тухай” хэлэлцээрийг 43 улстай байгуулсан.

Монгол Улсын Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулиар гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг дараах бизнесийн хэлбэрүүдээр дамжуулан үйл ажиллагаа явуулах, түүнийгээ Хуулийн этгээдийн бүртгэлийн газар бүртгүүлэхийг шаарддаг. Үүнд: хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани, төлөөлөгчийн газар эсвэл хязгаарлагдмал хариуцлагатай түншлэл байна. Хувиараа бизнес эрхлэгч нь Хуулийн этгээдийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлэх шаардлагагүй, харин татвар, нийгмийн даатгалын эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлэх ёстой.

Бизнесийг эхлүүлэхэд анхаараах, төлөвлөх шаардлагатай хууль зүйн болон үйл ажиллагааны тодорхой практик байдаг. Анхаарч үзэх эрх зүйн гол баримт бичгүүд нь компанийн дүрэм, хувьцаа эзэмшигчийн тогтоол юм. Ялангуяа компанийн дүрэм нь хувьцаа эзэмшигчдийн эзэмшилд зохицуулалт хийдэг учраас хувьцааны талаар ямар нэгэн маргаан гарвал компанийн дүрэмд үндэслэн шийдвэрлэдэг. Үүнээс гадна таны эрхлэх гэж буй бизнесийн үйл ажиллагаанд Зөвшөөрлийн тухай хуульд заасан тусгай зөвшөөрлийг авах шаардлагатай эсэх талаар судалж тодруулах нь чухал. 2022 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдөр Зөвшөөрлийн тухай хууль батлагдахаас өмнө төрийн захиргааны албан тушаалтан бизнесийн үйл ажиллагаа эрхлэх 1600 төрлийн зөвшөөрөл олгох эрхтэй байсан. Харин одоогийн хуулиар бизнес эрхлэгч, компаниудын бизнесийн үйл ажиллагаанд илүү уяан хатан, чөлөөтэй орчныг бүрдүүлэх үүднээс тусгай зөвшөөрлийг 365 болгон бууруулсан.

Бизнесээ амжилттай эхлүүлэхийн тулд дээрх зүйл нь бизнес эрхлэгчдийн анхаарах ёстой наад захын анхаарах асуудал юм.

Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах тухай хууль



Posted by

Энэ удаагийн блогоор бид өнгөрсөн долоо хоногт Улсын Их Хурлаас баталсан Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах тухай хуулийн талаар бичих болно.

2023 оны 1 дүгээр сарын 18-ны өдөр Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлсэн бөгөөд 2023 оны 1 дүгээр сарын 20-ны өдрийн Улсын Их Хурлын чуулганаар уг хуулийг баталжээ.

Хуулийн зорилго нь цахим орчин дахь хүний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах, зохисгүй, доромжилсон, ялгаварлан гадуурхсан агуулга бүхий үг хэллэг, зөрчилтэй контентыг хязгаарлах, хүүхдийн эсрэг чиглэсэн аливаа төрлийн хүчирхийлэл, садар самуун, бие махбод, оюун санаа, ёс суртахууны хөгжил, төлөвшилд сөрөг нөлөө үзүүлэх, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэрэглээнээс урьдчилан сэргийлэх хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох юм.

Гэвч энэхүү хууль нь Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан иргэдийн итгэл үнэмшилтэй байх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эрхийг хязгаарлаж, бусад хуулиар нэгэнт зохицуулагдсан харилцааг дахин хуульчилсан, хуулийн төслийг хэлэлцэхдээ олон нийтийн оролцоог хангаагүй гэх шүүмжлэлийг дагуулж байгаа.

Одоогийн байдлаар Ерөнхийлөгч Үндсэн хуулиар олгогдсон эрхийнхээ хүрээнд уг хуульд хориг тавиад байна.

Гадаадын иргэн Монгол Улсад хувийн зорилгоор оршин суух



Posted by ,

Саяхан манай үйлчлүүлэгчдийн нэг Монгол Улсад хувийн зорилгоор оршин суух эрх хэрхэн авах талаар зөвлөгөө хүссэн юм. Бид үйлчлүүлэгчийнхээ асуудалд хууль зүйн туслалцаа үзүүлэхийн сацуу гадаадын иргэний орших суух зөвшөөрлийн талаарх мэдээллийг та бүхэнд хүргэж байна.

Монгол Улсад албан болон хувийн зорилгоор 90 хоногоос дээш хугацаагаар оршин сууж байгаа гадаадын иргэнийг байнгын оршин суугч гэж үздэг. Хувийн зорилгоор оршин суух зөвшөөрлийг 5 жилээр олгох бөгөөд дараах хэлбэртэй байна. Үүнд:

  1. Гэр бүлийн шалтгаанаар
  2. Цагаачлах
  3. Хөдөлмөр эрхлэх
  4. Хөрөнгө оруулах
  5. Суралцах, мэргэжил дээшлүүлэх, дадлага, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх болон хувийн бусад зорилгоор

Гадаадын иргэн оршин суух зөвшөөрлийн шаардлагад нийсэн зохих төрлийн визийг Монгол Улсын Цагаачлалын албанаас хүсэх ёстой.

Энэ удаад бид хөрөнгө оруулалтын зорилгоор оршин суухтай холбоотой ерөнхий шаардлага, журмыг танилцуулна.

Хөрөнгө оруулалтын зорилгоор оршин суух (B виз)-г дараах төрлөөр олгоно.

B1 Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж, ахуй нэгжийн хөрөнгө оруулагч.

B2 Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж, ахуй нэгжийн хөрөнгө оруулагчийн төлөөлөгч буюу гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон гадаад иргэн.

B3 Гадаадын хуулийн этгээдийн гүйцэтгэх захирал буюу төлөөлөгчөөр ажиллаж байгаа гадаадын иргэн.

Ерөнхий шаардлага

  • Урьж буй аж ахуй нэгж, байгууллагын хүсэлт
  • Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, тусгай зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа эрхэлдэг бол тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээ
  • Гадаад паспорт болон паспортыг орлох баримт бичиг
  • Хөрөнгө оруулалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас олгосон зөвшөөрөл
  • Татвар төлөлтийн талаарх сүүлийн 3 жилийн тодорхойлолт
  • Хүсэлт гаргаж байгаа ажилтанд тухайн байгууллагаас олгосон итгэмжлэл, ажлын газрын үнэмлэх
  • Визний хураамж төлсөн баримт
  • Мэдүүлгийн хуудас

Оршин суух зөвшөөрлийн хүсэлтийг энгийн бол ажлын 5 хоногт, яаралтай бол ажлын 3 хоногт шийдвэрлэнэ. 

Гадаадын иргэн оршин суух зөвшөөрөл авах хүсэлтээ тус улсын хил нэвтэрсэн өдрөөс хойш 21 хоногийн дотор гадаадын иргэний асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагад гаргана.

Сэтгэл санааны хохирлыг нөхөн төлүүлэх эрх зүйн үндэслэл ба шүүхийн практик



Posted by

Иргэний Үндсэн хуульд заасан үндсэн эрхийн баталгааг хангах үүднээс эдийн хохирол учирснаас үл хамааран сэтгэл санааны хохирлыг нэхэмжлэх эрх нээлттэй байх ёстой. Монгол улсын хувьд сэтгэл санааны хохирол шаардлах эрхийг Иргэний хуулиар хязгаарласан. Шүүхийн практикт зөвхөн бусдын нэр, төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндийг гутаасантай холбоотой сэтгэл санааны хохирлыг гаргуулж байна. Үүнээс бусад тохиолдолд үүсэж болох сэтгэл санааны хохирлыг Иргэний хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.2 дох заалтыг үндэслэн сэтгэл санааны хохирлыг нөхөн гаргуулах тухай тусгайлан зохицуулаагүй гэж тайлбарладаг.

Шүүхийн практикийг судлаж үзэхэд сэтгэл санааны хохирлыг гаргуулахад тодорхой хэд хэдэн нөхцөлийг хангах ёстой болдог. Үүнд:

  • Учирсан сэтгэл санааны хохирол нь хохирогч этгээдэд хамааралтай байх
  • Тухайн хохирлыг дахин засварлах, сэргээх боломжгүй байх
  • Санаатай болон болгоомжгүй гэм, буруутай байх
  • Үйлдэл нь жигшим, зэвүүцмээр, хэнд ч мэдэгдэхүйц үйлдлээр илэрсэн байх
  • Хохирогчид сэтгэл санааны хохиролын хэв шинж илэрсэн байх
  • Иргэний хууль болон бусад хууль тогтоомжид сэтгэл санааны хохирлоо нөхөн гаргуулах шаардах эрхийг тухайлан заасан байх

Монгол Улсын шүүхийн шийдвэрүүдийг судлан үзэхэд хэргийн хөнгөн, хүнд нөхцөл байдлаас хамааран хохирлыг гаргуулах эсэх нь ихээхэн хамаарч байна. Мөн шүүх хэдийгээр сэтгэл санааны хохирол учирсан эсэх нь нотлогдоогүй гэж үзсэн боловч илтэд ноцтой, зэвүүцмээр, жигшим үйлдэл гаргасан хэргүүдэд хохирогчийн эдийн хохиролд сэтгэл санааны хохирлын дүн, үнэлгээг багтааж нэхэмжлэлийг хангах тохиолдол ажиглагдаж байна. Гэвч иргэний хуулийн 230.2, 511 дэх заалтаар сэтгэл санааны хохирол шаардах эрхийн хүрээг хязгаарласан хэвээр байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Гэр бүлийн тухай хуульд сэтгэл санааны хохирлын нөхөн төлбөр шаардах боломжийг тусгасан боловч шүүх “Иргэний хуульд тусгайлан заагаагүй” гэсэн үндэслэлээр сэтгэл санааны хохирлын нөхөн төлбөр гаргуулахаас татгалзаж байна.