Гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани газар эзэмших эсвэл ашиглах эрхтэй юу? МУ-ын хууль зүйн зохицуулалт



Posted by , ,

Монгол Улсын Газрын тухай хуулийн 27-44 дүгээр зүйлд газар эзэмших, ашиглах эрх, түүнийг олгох тухай зохицуулсан. Энэ удаагийн блогоор бид газар эзэмших болон ашиглах эрхийн ялгаа, гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани газар ашиглах, эзэмших эрхтэй эсэх талаар дурдах болно.

Газрын тухай хуулийн зохицуулалтаар газар ашиглах, эзэмших эрх нь субъект, ашиглах зориулалт, хэмжээ, хугацаа зэргээрээ өөр өөр байдаг. Тухайлбал, субъектийн хувьд зөвхөн Монгол Улсын иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар эзэмшүүлдэг.

Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани Монгол Улсын хуулийн этгээд мөн боловч Газрын тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлд зааснаар газар эзэмших бус зөвхөн ашиглах эрхтэй. Түүнчлэн гадаадын хөрөнгө оруулалттай компанийг зөвхөн газар ашиглах эрхтэй байхаар Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.5-д “Төрөөс гадаадын иргэн, хуулийн этгээд, харьяалалгүй хүнд газрыг төлбөр, хугацаатайгаар болон хуульд заасан бусад болзол журмаар ашиглуулж болно” гэж тусгасан байдаг.

Энэ нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн “Газрын харилцаа үндэсний өв уламжлал, тусгаар тогтнолын үндэс” гэх үзэл санаатай холбоотой. Үүний учир гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуй нэгжид газар эзэмших эрх олгох нь Үндсэн Хуулийн үзэл баримтлалтай харшилдаг.

Гадаадын хөрөнгө оруулалттай компанийн газрыг тусгай зориулалт, хугацаа, болзолтойгоор ашиглуулах бөгөөд уг хугацааг Засгийн газар тогтооно.

Төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн хөгжлийн талаарх



Posted by ,

2010 онд Концессын тухай хууль баталснаар Монгол Улс дахь төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн талаарх эрх зүйн орчин, бодлого тодорхой хэмжээгээр бий болсон. Гэвч концессын хууль нь төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн суурь зарчим, үндсэн ойлголтууд болох түншлэлийг төлөвлөх, сонгох, эрсдэлийг тооцож хуваарилах зэрэг асуудлыг бүрэн гүйцэд зохицуулж чадахгүй байгаа тул хуулийн төслийг шинэчлэх шаардлага үүсжээ.

Тухайн хуулийг хэрэгжүүлэх явцад дараах асуудлууд тулгарах болсон: Үүнд

  1. Хууль зөрчсөн сонгон шалгаруулалт явуулдаг
  2. Хуулийн шаардлага хангаагүй шууд гэрээ байгуулдаг
  3. Үр ашиггүй концессыг баталснаар төсөвт ихээхэн ачаалал үүсгэдэг
  4. Хуульд заасан журам аргачлал батлагдаагүй
  5. Төсөл сонгон шалгаруулах, гэрээ байгуулах, хэрэгжүүлэх, хяналт тавихад салбарын яамд оролцдоггүй.
  6. Төслийн төсөвт үзүүлэх нөлөө, эрсдэлийг тооцдоггүй

Иймд Концессын тухай хуулийг хүчингүй болгох, Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуулийн төслийг 2022 оны 4 дүгээр сарын 6-ны өдөр өргөн барьсан. Уг хуулийн зорилт нь нийтийн зориулалттай дэд бүтэц, төрийн үйлчилгээний салбарт төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн төслийг хэрэгжүүлэхэд хувийн хэвшлийн оролцоо, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, урт хугацаанд үр ашигтай хамтран ажиллах эрх зүйн таатай орчин бүрдүүлэхэд оршиж байна.

ШҮҮГЧЭЭС ТАТГАЛЗАН ГАРГАХ ПРАКТИК АСУУДАЛ



Posted by

Шүүх, хэрэг маргааныг хянан шийдвэрлэх явцад шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүн, тухайн шүүхийн нийт шүүгчдээс татгалзах, татгалзлыг шийдвэрлэх процесс харьцангуй тодорхой мэт боловч хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад зарим нэг бэрхшээл учирдаг.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 91-93 зүйлд шүүгчийг татгалзан гаргах үндэсэл, татгалзан гаргах хүсэлт гаргах, түүнийг шийдвэрлэх, шүүгчээс татгалзан гаргасны үр дагавар зэргийг зохицуулсан байна. Энэ удаагийн блогоор практикт учирдаг зарим нэг бэрхшээлийг дурьдах болно.

Шүүгч өөрөө татгалзах үндэслэл бүхий эргэлзээ байхгүй бол хэрэг маргааныг заавал шийдвэрлэх үүрэгтэй. Хэргийн оролцогчид нь шүүгчийг татгалзан гаргах хүсэлтийг гаргахдаа дийлэнхдээ уг хэргийг шударгаар шийдвэрлэж чадах эсэхэд эргэлзэж байвал уг үндэслэлээр татгалздаг. Энэ үндэслэлд хэргийн аль нэг оролцогчоос шүүгчийн талаар нөгөө талын оролцогчдын нөлөөнд автсан буюу автаж болзошгүй талаар тодорхой баримттай мэдээллийг гаргасан байх, уг мэдээлэл нь баталгаа нотолгоотой байх ёстой.

 Гэтэл шүүхийн практикаас харахад энэ үндэслэлээр гаргаж байгаа хүсэлтүүд нь хэргийн оролцогчдын эрхийг зөрчсөн, эрхийг нь хязгаарласан, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн гэсэн үндэслэлийг хамааруулдаг.

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хэргийн оролцогчоос гаргасан хүсэлтийг хуульд заасан үндэслэлээр хангах, хангахаас татгалзах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг шүүгч өөрөө удирдан явуулдаг. Хүсэлтийг хангахаас татгалзаж байна гэсэн үндэслэлээр шүүгчээс татгалзах нь тухайн шүүгчийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцож байна гэж үзэх ч  тохиолдол  байдаг. 

Нөгөө талаас хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгч хэргийн оролцогчдын аль нэг талд хэт давуу байдал олгох, хэт нэг талд үйлчлэх байдлаар тухайн талд ашигтай шийдвэр гаргах тохиолдол ч байдаг.

Дээр дурьдсан шүүгчээс татгалзах үндэслэлийг нотлоход маш төвөгтэй бөгөөд практикт ихэнхи тохиолдолд шүүгчийг татгалзан гаргах хүсэлт өгсөн ч хүсэлт хангагдахгүй байх тохиолдол маш элбэг байдаг.

Шүүгчээс татгалзах өөр нэг шалтгаан нь  хуульчид шүүх хуралдааныг хойшлуулах, процессыг саатуулан барих тактикаар татгалздаг. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа удааширах, шүүх хуралдаан хойшлох нь олон хүчин зүйлээс хамаардаг гэхдээ түүний нэг нь шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүн, тухайн шүүхийн бүх шүүгчдийг татгалзах талаар гаргасан хүсэлт түүнийг шийдвэрлэх процессоос хамааралтай хойшлолт байдаг. Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхүүдэд Шүүгчээс татгалзах хүсэлт гаргасан үндэслэлээр  шүүх хуралдаан хойшилсон нь 445 буюу 7,8% хувь эзэлж байна.

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ



Posted by ,

Иргэний хэргийн шүүхээр мөнгөн төлбөр гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй холбоотой хэрэг маргааныг шийдвэрлүүлж дуусаад шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үед хариуцагчид ямар нэгэн эд хөрөнгө, мөнгө байхгүй байх тохиолдол гардаг. Тиймээс энэ байдлаас урьдчилан сэргийлэх үүднээс иргэний хэргийн маргааныг шийдвэрлэхээс өмнө харицагчийн эд хөрөнгө буюу мөнгө битүүмжлэх,  хариуцагчаас эд хөрөнгөтэй холбоотой ямар нэгэн тодорхой ажиллагаа явуулахыг хориглох, хариуцагчийн дансны зарлагын хөдөлгөөнийг зогсоох, нэхэмжлэлээр шаардсан мөнгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн дансанд урьдчилан оруулах, тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэх, эсхүл гүйцэтгэхгүй байхыг хариуцагчид даалгах гэсэн арга хэмжээнүүдийг авч болохоор Иргэний хуульд заасан байдаг.

Практикт шүүх нэхэмжлэгчийн гаргасан шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авахуулах хүсэлтийг ихэвчлэн хангаж шийдвэрлэдэг. Гэхдээ хэргийн нөхцөл байдлаас их хамаарна. Иргэний хуулинд дээрх хүсэлтийг шийдвэрлэх хугацаа зааж өгөөгүй учир шийдвэрлэсэн хугацаа харилцан адилгүй байна. Шүүгч шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах тухай хүсэлтийг нэн даруй шийдвэрлэх нь эд хөрөнгө, маргааны зүйлийг санаатайгаар нуун далдлах, бусдад шилжүүлэх, үгүй хийх эрсдэлээс сэргийлэх ач холбогдолтой. Практикт хүсэлтийг шийдвэрлэх, шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авах тухай шүүгчийн захирамжийг  шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн журмаар биелүүлэхэд хурдан шуурхай биш, цаг алдах удааширах тохиолдол маш их гардаг.

Шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан захирамжийг эс зөвшөөрч гомдол гаргасан тохиолдолд уг гомдлыг шийдвэрлэх хүртэлх хугацаанд захирамжийн үйлчлэл зогсох эсэхийг хуульд зохицуулаагүй.Хариуцагч арга хэмжээ авсан захирамжийг эс зөвшөөрч 10 хоногийн дотор анхан шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй бөгөөд шүүх уг гомдлыг 14 хоногийн дотор шийдвэрлэдэг. Дээрх хугацаанд буюу гомдлыг хянан шийдвэрлэх хүртэлх хугацаанд холбогдох захирамжийн үйлчлэл зогсох эсэхийг хуулиар зохицуулаагүйн улмаас гомдлыг хянан шийдвэрлэсний дараа шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад захирамжийг хүргүүлдэг.  Гомдлыг хянан шийдвэрлэх хугацаанд эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхтэй холбоотой ажиллагаа хийж захирамжийн ач холбогдлыг алдагдуулах боломжийг хариуцагчид олгох боломжтой байдаг.

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан захирамжийг эс биелүүлбэл ямар хариуцлага хүлээлгэх талаар тусгайлан зохицуулаагүй хэдий ч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 97.2-т заасны дагуу торгууль ногдуулах боломжтой. Үүнээс гадна Эрүүгийн хуулийн 21.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу 2,760,000 -5,430,000 тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл 6 сараас 1 жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл 6 сараас 1 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэж хариуцлага ногдуулах боломжтой гэж үзэж байна.

ХАЙГУУЛЫН ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРЛИЙН ХУГАЦААГ СУНГАХ



Posted by , ,

Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл 3 жилийн хугацаатай олгодог бөгөөд 3 удаа сунгах эрхтэй.

Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацааг дуусахаас 1 сарын өмнө сунгуулах өргөдлийг Ашигт малтмал, газрын тосны газарт гаргана.

Ашигт малтмал, газрын тосны газар хайгуулын тусгай зөвшөөрөл сунгуулах өргөдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын 10 өдөрт багтааж тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу үүсгэн байгуулагдан үйл ажиллагаа явуулж байгаа эсэх, Монгол Улсад татвар төлөгч хуулийн этгээд мөн эсэх, хуульд заасан журмын дагуу тусгай зөвшөөрөл олгогдсон эсэх, тусгай зөвшөөрлийн төлбөрийг цаг хугацаанд жил бүр төлсөн эсэхийг шалгаж, зөрчилгүй бол хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацааг 3 жилийн хугацаагаар  сунгаж  энэ тухай тусгай зөвшөөрлийн бүртгэлд тэмдэглэнэ.

Ашигт малтмал, газрын тосны газар нь  хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгамагц энэ тухай мэргэжлийн хяналтын албанд мэдэгдэж, өдөр тутмын сонинд нийтэлнэ.

Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь дээр дурьдсан шаардлага, нөхцлийг хангаагүй, зөрчилтэй тохиолдолд Ашигт малтмал, газрын тосны газар нь хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацаа сунгахаас татгалзаж энэ тухай өргөдөл гаргасан этгээдэд бичгээр мэдэгдэж тусгай зөвшөөрлийн бүртгэлд тэмдэглэнэ.

Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгах



Posted by ,

Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг 30 жилийн хугацаатай олгодог. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь энэхүү 30 жилийн хугацаа дуусахаас 2-оос  доошгүй жилийн өмнө баталсан маягтын дагуу хугацаа сунгуулах тухай өргөдөл гаргана.

Өргөдөл гаргахдаа дараахь баримт бичгийг хавсаргана:

  • Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн хуулбар (баримт бичгийг хүлээн авч байгаа эрх бүхий этгээд хуулбарыг эх хувьтай нь тулгаж, хуулбар үнэн зөв болох тухай тэмдэглэгээг үнэ төлбөргүй хийнэ), хэрэв шуудангаар ирүүлсэн бол нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар;
  • Үйлчилгээний хөлс болон тусгай зөвшөөрлийн төлбөр төлсөн баримт;
  • Байгаль орчныг хамгаалах төлөвлөгөөний биелэлтийг энэ хуулийн 39 дүгээр зүйлд заасны дагуу хянасан тухай баримт.

Баримт бичиг хянах, шийдвэр гаргах, мэдэгдэх үйл явц

Төрийн захиргааны байгууллага нь өргөдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын 15 өдөрт багтаан тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч уг зөвшөөрөл эзэмших эрхийг хадгалах нөхцөлийг хангасан эсэхийг хянаж зөрчилгүй бол тусгай зөвшөөрлийг 20 жилээр сунгаж энэ тухай тусгай зөвшөөрлийн бүртгэлд тэмдэглэж, өргөдөл гаргасан этгээдэд мэдэгдэнэ.

Төрийн захиргааны байгууллага ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгасан тухай шийдвэрийг ажлын 7 өдөрт багтаан Байгаль орчин аялал жуулчлалын яам, Татварын ерөнхий газар, тухайн аймаг, сум, дүүргийн Засаг дарга, мэргэжлийн хяналтын албанд энэ тухай тус тус мэдэгдэж, өдөр тутмын сонинд нийтэлнэ.

БАРЬЦААНЫ ЗҮЙЛИЙГ ШҮҮХЭЭС ГАДУУР ДУУДЛАГА ХУДАЛДААГААР ХУДАЛДАХ



Posted by , ,

Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн 11.2, 44.1, 45.1 -т Барьцааны зүйлийг шүүхээс гадуур худалдах ажиллагааг талуудын хооронд байгуулсан гэрээнд тусгасан бол шүүхээс гадуур явуулж болох тухай зохицуулсан.  Барьцааны зүйлийг талууд шүүхээс гадуур, эсхүл шүүхийн журмаар худалдаж болно.

 Барьцаалагч нь үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаалуулагчаас шаардах эрхтэй. Үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах тухайгаа барьцаалуулагчид бичгээр мэдэгдэнэ гэж заасан байна. Тиймээс эхний алхам бол Барьцаалагч нь үүргийн гүйцэтгэлийг шаардсан албан бичиг буюу 30 хоногийн мэдэгдэл Барьцаалуулагчид өгнө.  

 Барьцаалуулагч 30 хоногийн дотор хариу өгөөгүй бол энэ тухай улсын бүртгэлийн байгууллагад бүртгүүлж, барьцаааны зүйлийг худалдах ажиллагааг эхлүүлнэ.  

Дуудлага худалдааны үнийг гэрээний талууд тохиролцоно, хэрвээ тохиролцоогүй бол үнэлгээчний тогтоосон зах зээлийн үнийн 70 хувиар тооцон тогтооно. 

Дуудлага худалдааг үнэ хаялцулах замаар нээлттэй явуулна. Хамгийн өндөр үнэ санал болгосон этгээд дуудлага худалдааны ялагч болно.

Хэрвээ дуудлага худалдааны явцад өрсөлдөөн гараагүй эсвэл  ялагч нь өөрийн санал болгосон үнийг гэрээнд заасан хугацаанд зохих дансанд оруулаагүй бол дуудлага худалдаа болоогүй гэж үзэн дахин дуудлага худалдаа явуулна. Энэ тохиолдолд ажлын 2 хоногт багтаан дуудлага худалдаа болоогүй тухай мэдээллийг анхны зар нийтлэгдсэн хэвлэлд нийтлүүлнэ.

Барьцаалагч нь дуудлага худалдаа болоогүй гэж зарласнаас хойш 10 хоногийн дотор барьцаалуулагчтай тохиролцож гэрээ байгуулан барьцааны зүйлийг дуудлага худалдааны анхны үнээр өөрийн өмчлөлд шилжүүлэн авах эрхтэй.

Хэрвээ барьцаалагч барьцааны зүйлийг дуудлага худалдааны анхны үнээр өөрийн өмчлөлд шилжүүлэн аваагүй бол 2 дахь дуудлага худалдааг 1 сарын дотор явуулна.

Өрсөлдөөн гараагүй гэсэн үндэслэлээр 2 дахь дуудлага худалдааг явуулбал дуудлага худалдааны анхны үнийг 20 хүртэл хувиар бууруулна.

Ялагч нь өөрийн санал болгосон үнийг гэрээнд заасан хугацаанд зохих дансанд оруулаагүй гэсэн үндэслэлээр дуудлага худалдааг дахин явуулахад дуудлага худалдааны анхны үнийг талууд харилцан тогтооно эсвэл үнэлгээчний тогтоосон зах зээлийн үнийн 50 хувиар тооцон тогтооно.

Хоёр дахь дуудлага худалдаа амжилтгүй болсон бол барьцаалагч нь дуудлага худалдааны анхны үнийн 40 хувиас илүүгүй үнээр барьцааны зүйлийг авах эрхтэй.

Барьцааны зүйлийг худалдсан, эсвэл барьцаалагч нь барьцааны зүйлийг өөрийн шаардлагад тооцон авсан, эсхүл барьцаалагч нь  дуудлага худалдааны анхны үнийн 20% болон 40% -аар барьцааны зүйлийг худалдаж авах эрхээ хэрэгжүүлээгүй бол барьцааны эрх дуусгавар болно.

Барьцаалагч нь барьцааны зүйлийг шилжүүлэн авсан, эсвэл түүнийг дуудлага худалдаагаар худалдсан бол барьцааны зүйлийн шинэ өмчлөгчид шилжсэнийг бүртгүүлнэ.

Автын ослын улмаас зөвхөн эд хөрөнгөд хохирол учирсан бол гэмт хэрэгт тооцохгүй (үргэлжлэл)



Posted by

Прокурор иргэн Г-г яллахдаа Эрүүгийн хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4 дэх заалтад заасан буюу жолооч зам тээврийн осол гаргаж бусдын эд хөрөнгөд их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэж буруутгасан бол тухайн гэмт хэргийн үндсэн бүрэлдэхүүний шинжид эд хөрөнгийн хохирол дангаар хамаарахгүй, харин уг заалтад “ Автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан бол…” гэмт хэрэг гэж тооцохоор заасан байна.

Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан”, эсхүл “эд хөрөнгөд хохирол учруулсан” үйлдлийг гэмт хэрэгт тооцохоор тодорхойлж заагаагүй тул Г-ийн үйлдсэн авто тээврийн хэрэгсэл жолоодох үедээ осол гаргаж, бусдын автомашиныг мөргөж, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдлийг гэмт хэрэгт тооцохгүй, энэ талаарх анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй байна гэж үзжээ.

Иргэн Г-ийн дээрх үйлдэл нь гэмт хэрэг үйлдсэнд тооцогдохгүй боловч хөдөлгөөний аюулгүй байдал, замын хөдөлгөөний дүрэм, журмыг зөрчсөн зөрчилд Зөрчлийн тухай хуульд заасан шийтгэл оногдуулах боломжтой, мөн бусдад учруулсан хохирлыг Иргэний хуульд заасан журмаар шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэсэн байна.

Энгийн үгээр тайлбарлавал Анхан шатны шүүх иргэн Г-ийн үйлдлийг эрүүгийн хэрэг биш гэж үзэж байхад давж заалдах шатны шүүх эрүүгийн хэрэг мөн гэж үзсэн байна.
Анхан шатны шүүх Иргэн Г-ийг Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтуудыг зөрчин зам тээврийн осол гаргасан боловч уг ослын улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр болон хүнд хохирол учраагүй, хүний амь нас хохироогүй учир гэмт хэргийн үндсэн шинжийг хангаагүй гэсэн үндэслэлээр цагаатгах шийдвэр гаргасан байна.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн үндсэн бүрэлдэхүүнд заавал хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр гэмтэл учруулж байж энэ гэмт хэргийн шинжийг хангах талаар хууль тогтоогч хуульчилсан байна Энэхүү томъёололын бичвэр болон агуулгыг дүгнэж үзэхэд тухайн төрлийн хэм хэмжээнүүдийг зөрчсөн эрх зүйн зөрчлүүдээс эрүүгийн эрх зүйн арга хэрэгслээр хамгаалбал зохих харилцааг хүний эрүүл мэнд, тодруулбал, хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан үйлдлийн шинжээр босго тогтоон тодорхойлсон байна.

Уг хамгаалагдсан харилцаанд үл хамаарах хууль тогтоомж зөрчсөн үйлдлийг Зөрчлийн тухай хууль, мөн гэм хорыг арилгахдаа Иргэний хуульд заасны дагуу шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзсэн. Энэ нь хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөн үйлдэлд Зөрчлийн тухай хуулиар хариуцлага хүлээлгэж, харин 12 машины хохирол болох 100 гаруй сая төгрөгийг Иргэний хуульд заасны дагуу иргэний хэргийн шүүхэд нэхэмжилж хохиролоо барагдуулна.

Автын ослын улмаас зөвхөн эд хөрөнгөд хохирол учирсан бол гэмт хэрэгт тооцохгүй



Posted by

2022 оны 7 дугаар сарын 6-ны өдрийн Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааны тогтоолоор Иргэн Г- ийн том оврын тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа зам тээврийн осол гаргаж, 12 хүний авто машиныг мөргөж, нийт дүнгээр 100 гаруй сая төгрөгийн хохирол, 2 хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан хэргийг эрүүгийн гэмт хэрэгт тооцоогүй байна.

Прокуророос  иргэн Г-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.4 дэх заалтад заасан “ Автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан бол…”, “энэ гэмт хэргийг их хэмжээний хохирол учруулж үйлдсэн бол…” гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн. Өөрөөр хэлбэл прокурор иргэн Г-ийн уг үйлдэл нь хөдөлгөөний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг гэж үзэж, яллах дүгнэлт үйлдэн анхан шатны шүүхэд ирүүлсэн.

Анхан шатны шүүх хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх заалтад заасан “гэмт хэргийн шинжгүй” үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгчийг цагаатгажээ. Өөрөөр хэлбэл анхан шатны шүүхээс  Г-г гэмт хэрэг үйлдээгүй гэж дүгнэн цагаатгажээ.

Харин давж заалдах шатны шүүх уг шийдвэрийг буруутгаж, хэргийг анхан шатны шүүх дахин хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзсэн байна.

Иргэн Г-ийн өмгөөлөгчийн гаргасан гомдлоор Улсын дээд шүүх хэргийг хянаж үзээд анхан шатны шүүхийн шийдвэр хуульд нийцсэн, зөв гэж дүгнэжээ. 

Зөвшөөрлийн хугацаа сунгах



Posted by , , , ,

Зөвшөөрлийн хугацааг сунгахдаа 30 хоногийн өмнө эрх бүхий этгээдэд сунгуулах хүсэлт гаргана. Шинээр орсон сонирхолтой зохицуулалт бол зөвшөөрөл эзэмшигч нь хуульд заасан нөхцөл, шаардлагыг хангаж улмаар татварын өр төлбөргүй, байнгын тогтвортой ажлын байр бий болгосон бол зөвшөөрлийн анх олгосон хугацааг хоёр дахин нэмэгдүүлж сунгана. Өөрөөр хэлбэл зөвшөөрлийг 3 жилээр олгосон бол сунгахдаа 6 жилээр сунгах боломжтой гэсэн үг. Одоогийн зохицуулалт ихэвчлэн анх олгосон хугацаагаар буюу 3 жилээр олгосон бол 3 жилээр сунгадаг байсан.

Өөр нэг сонирхолтой зохицуулалт нь хугацаа сунгуулахаар өгсөн өргөдөл болон бүрдүүлсэн материалыг хүлээн авснаас хойш ажлын 10 өдрийн дотор хянан шийдвэрлэх (сунгана эсвэл татгалзах) бөгөөд хэрэв энэ хугацаанд хариу өгөөгүй бол зөвшөөрөл сунгагдсанд тооцно.

Хариу өгөөгүй бол зөвшөөрөл сунгагдсанд тооцно гэдэг зохицуулалт бол иргэд, хуулийн этгээдэд маш ач холбогдолтой ашигтай зохицуулалт болсон байна.Практикт эрх бүхий байгууллага хугацаандаа шийдвэр гаргахгүй удааширсны улмаас тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болох тохиолдол маш их байсан. Зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэхээр шүүхэд хандах, цаг хугацаа алдах гэх мэтээр, иргэд хуулийн этгээдэд асар их хүндрэл, төвөг уддаг байсан.Төрийн албан хаагчийн эс үйлдэхгүйгээс болж иргэд, хуулийн этгээд хохирдог байдал цөөрнө гэсэн үг.

Шинээр орсон өөр нэг шинэлэг зохицуулалт нь Зөвшөөрлийн цахим нэгдсэн сантай байхаар хуулийн төсөлд тусгасан. Зөвшөөрлийн цахим нэгдсэн санг Ерөнхий сайдын дэргэдэх Зөвлөлийн ажлын алба эрхэлнэ. Зөвшөөрөл олгосон, сунгасан, түдгэлзүүлсэн, хүчингүй болгосон, дуусгавар болсон, зөвшөөрлийг барьцаалсан, шилжүүлсэн шийдвэр мэдээллийг зөвшөөрлийн цахим нэгдсэн санд бүргүүлэхээр зохицуулсан байна.